Osmanlı’nın Kuruluşu:Osman Gazi Devri

OSMANLI DEVLETİNİN KURULUŞU

         

B

ilindiği üzere Osmanlı İmparatorluğunu kurmuş olan aile tarihi tarihi kaynaklara

bakıldığında Oğuzlar’ın sağ kolu olan Günhan kolunun Kayı boyundan olduğu te

yit edilmiştir.Yazıcızade’nin Selçukname adlı eserinden anladığımıza göre Kayı

sözcüğünün manası “kuvvet ve kudret sahibi” anlamlarına gelmektedir.Tarihi ri

vayetlere göre bir kısım Kayı ahalisi birinci Alaaddin Keykubad zamanında Anka

ra’nın batısında kalan Karacadağ mevkine yerleşmişlerdir diğer taraftan muhakkak

olan bir tarafta vardır ki daha sonra Kayılar’ın bir kısım ahalisinin tekrardan yer değiş

tirip Sögüt ve Domaniç taraflarına konmasıdır.Tarihi kaynaklara geçirilen Kayılar tak

riben dört yüz çadır kadar olup hükümdarı Ertuğrul Bey’dir.Oğuz boylarının listesini

veren Reşideddin ve Yazıcıoğlu Kayı boyunu birinci sırada,Kaşgarlı Mahmut ise Kayı’

yı ikinci sırada göstermektedir.Kayı’nın yapılan tahlillerde ve sıralamalarda ilk sıralar

da yer alması Kayı’nın Oğuz boyları içerisinde mühim bir yer teşkil ettiğine delalet eder.

Tamgası iki ok ve bir yaylı oktur ongunu şahindir.[1]Osmanlı Tarihi’ne baktığımızda özel

likle tarihçilerin çok fazla ihtilafa düştüğü görülür birincisi:Kayı boyu ahalisinin 9.asırdan

itibaren Ceyhun nehrini geçerek Acem coğrafyasına ayak bastıkları sanılmaktadır.Mevr Ma

han çevresine çevresine konan Kayılar,Anadolu’ya karşı saldırgan politika izleyen Moğollar

ın istilaları sırasında Azerbaycan ve Doğu Anadolu’ya gelmişlerdir.Doğu Anadolu’ya gelen

Kayıların bazı kısmı ileride Osmanlı İmparatorluğunu kuracak şubedir fakat Kayı boyunun

Anadoluya geldiklerinde nasıl dağıldıkları hakkında çeşitli rivayetler vardır.En bilineni şöy

ledir:Ahlat bölgesine yerleşen Kayılar daha sonra Erzurum-Erzincan daha sonra Halep’e

göçmüşlerdir fakat Fırat nehrini geçerken Süleyman Şah boğulmuştur.Vuku bulan bu hadise

üzerine Kayılar ikiye bölünmüştür.Bir kısım Kayılar Erzurum civarına Pasin ovasındaki Sür

meli çukur’a yerleşmiş fakat bu mevkide de aralarında ihtilaf çıkan Kayıların bir kısmı anayu

rlarına dönerken Ertuğrul ile kardeşi Dündar Bey Sürmeli çukur’da kalmaya devam etmişler

bir zaman sonra batıya doğru hareket etmişlerdir.Yine meşhur bir rivayete göre Ertuğrul Bey

Pasinlerden hareket ederek Karacadağ’a doğru giderken mevkii belli olmayan bir arazideSelçuki ve Moğol kuvvetlerinin cenk edip vuruştuğunu görmüş ve kendini savaşın ortasında bulmuştur.Sultan Alaadin Keykubad Ertuğrul Bey’in cengâverliğinden ve yardımlarından ötürü Kayılara Söğüt’ü kışlak Domaniç’i ise yaylak olarak vermiştir.Osmanlı Hanedanı ile alâkalı tartışılan konulardan bir başkası ise Ertuğtul Bey’in babasının gerçekten Süleyman Şah olup olmadıdığıdır.Elimizde Osmanlı’nın kuruluşu ile ilgili tarihi vakayiname bulunmamasından mütevellit şimdiye kadar geçen zaman zarfında müspet bir netice elde edilememiştir.Fakat elde edilen kaynaklar doğrultusunda Ertuğrul Bey’in babasının Gündüz Alp diye birinin olduğu konusunda fikir birliğine varılmıştır.[2]Peki Caber Kalesi yakınlarında türbesi bulunan Süleyman Şah kimdir? Aşık Paşazade,Neşri,Oruç gibi bir kısım tarihçiler Ertuğrul Bey’in babası Süleyman Şah’ın Urfa yakınlarında bulunduktan sonra Fırat nehrini geçerken boğulduğunu ve Caber Kalesi yakınlarına gömüldüğünü anlatır.Enveri ise Caber Kalesi’nde yatan Süleyman Şah’ın Türkiye Selçukileri kurucusu Kutalmışoğlu Süleyman Şah olduğunu belirtir.Selçuki tarihinin uzman araştırmacılarından Osman Turan ise Caber Kalesi’nde yatan zatın Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ın olmadığını belirtir.Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ın kabri Halep Kapısındadır ve o öldüğünde Caber Kalesi ele geçirilmemşti.Osmanlı kuruluş tarihinde nehri geçerken boğulma hadisesi Süleyman Şah’a değil oğlu Kılıçarslan’a atfedilir.Kılıçarslan Habur ırmağından gerçerken boğulmuştur.Şu da bir gerçektir ki Ertuğrul Bey’in annesi Hayme Ana’dır.

---

[1] Ahmet Şimşirgil,Kayı 1:Ertuğrul’un Ocağı,Timaş Yayınları,32.Baskı,İstanbul 2017,s.18

[2] İsmail Hakkı Uzunçarşılı,Osmanlı Tarihi 1,Türk Tarih Kurumu Yayınları,5.Baskı,Ankara 1988,s.100